Ogniwa fotowoltaiczne cieszą się coraz większą popularnością na polskim rynku. Mimo to jednak Polacy wciąż zgłaszają liczne problemy, jakie sprawa ich wybór oraz montaż. Zdaniem wielu, chociażby Internautów trudne jest właściwe rozpoznanie parametrów, jakości solarów, czy znalezienie wiarygodnej ekipy do zrealizowania czynności montażowych. Wychodząc naprzeciw temu, prezentujemy najważniejsze informacje o montażu instalacji fotowoltaicznej. Sprawdź, jakie typy paneli są najlepsze, jak powinien przebiegać ich modelowy montaż.
Co to jest i ile kosztuje fotowoltaika?
Fotowoltaika to dziedzina działalności człowieka skoncentrowana wokół nowoczesnego produkowania energii elektrycznej. Jej podstawowym produktem są panele fotowoltaiczne. Ceny, parametry tych produktów są zróżnicowane w zależności od producenta. Wszystkie jednak panele fotowoltaiczne odpowiadają za nieinwazyjne przetwarzanie energii słonecznej w energię elektryczną. Ta produkcja energii elektrycznej odbywa się poprzez wykorzystanie zjawiska fotowoltaicznego. Podstawą jest tutaj działanie pola elektromagnetycznego, co doprowadza do rozdzielenia ładunków i wyprodukowania energii elektrycznej. Dalej składowa zestawu fotowoltaicznego (falownik – inwerter) sprawia, że wytworzony prąd ulega przekształceniu w prąd zmienny, dopasowany do standardów typu 50 Hz, czy 230/400 V.
Wykonanie instalacji fotowoltaicznych oczywiście kosztuje. Toteż jest kryterium, które różnicuje panele fotowoltaiczne (cena). Rynkowo najdroższe są panele fotowoltaiczne monokrystaliczne od liderów rynku, np. firmy Panasonic (koszt ogniwa typu VBHN325SJ47 to od 1500 – 1800 zł/sztukę), firmy LG (koszt ogniwa typu 300N1K-G4 to od 900 – 1200 zł/ sztukę). Te jednak panele mają najlepsze parametry, tj. żywotność powyżej 25 lat, doskonałą sprawność, wydajność działania, odporność na zniszczenia, efektywna praca nawet w terenie o niskim nasłonecznieniu.
Nieco tańsze są panele od mniej docenianych firm, mające też gorsze parametry techniczne, konstrukcyjne, wydajnościowe. Przykładowo koszt zakupu ogniwa monokrystalicznego Solar-Enargy 290/60M to od 700 do 850 zł/ sztukę, a koszt zakupu ogniwa Solar-Energy 320/72M od 530 do 600 zł/ sztukę.
Najtaniej inwestorzy zakupią panele fotowoltaiczne z ogniwami amorficznymi. W ofercie np. firmy Conrad znajdują się panele Conrad 6W w cenie 110 do 130 zł/ sztukę albo Conrad 4 W w cenie od 100 zł do 115 zł / sztukę.
Generalnie kupując panele do domu o powierzchni 200 metrów 2 , inwestorzy powinni się liczyć z kosztami zakupu paneli, elementów towarzyszących, montażu na poziomie 20 000 zł. Tak więc wciąż instalacje fotowoltaiczne to kosztowne działanie. Niemniej jednak zainteresowani mogą skorzystać z dofinansowania zakupu, montażu paneli fotowoltaicznych. W tym zakresie pomoc można otrzymać z Programu Czyste Powietrze. Inwestor powinien złożyć specjalny wniosek o wsparcie finansowe do właściwego dla swojego województwa Regionalnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wniosek jest prosty do uzupełnienia, uzupełniający muszą wprowadzić szereg swoich danych osobowych, określić swoje i domowników dochody, potwierdzić status właściciela albo współwłaściciela nieruchomości (ewentualnie pełnomocnika tych osób) do nieruchomości, na której ma być montaż paneli, nakreślić koszty pracy termomodernizacyjnej. Najbiedniejszym inwestorom (o dochodach do 800 zł miesięcznie na członka rodziny) program przyznaje nawet 90%, bezzwrotną dotację na montaż paneli fotowoltaicznych do produkcji energii elektrycznej, a pozostałe 10% kosztu jest finansowane w formie pożyczki państwowej. Im wnioskodawcy mają wyższe dochody miesięczne na członka rodziny i wynika to z danych osobowych, otrzymają mniejszą % wsparcie w postaci bezzwrotnej dotacji, a wyższą kwotę preferencyjnej pożyczki finansującej. Zasadniczo jednak dzięki temu programowi zainteresowani otrzymają z niego równowartość 100% kosztów zakupu, montażu instalacji fotowoltaicznej (w formie bezzwrotnej dotacji i pożyczki).
Czy można uzyskać dofinansowanie w zakresie paneli?
Tak jest to możliwe. Jeśli inwestor planuje na ich zakup i montaż wydać przynajmniej 7000 zł, może ubiegać się o wsparcie finansowe w ramach Programu Czyste Powietrze. Ten program ma na celu ochronę emisji pyłów do atmosfery, promuje wszelakie alternatywne źródła pozyskania energii do domów. Beneficjentem programu mogą być właściciele, współwłaściciele domów albo osoby działające na ich polecenie w ramach pełnomocnictwa. Program przewiduje sfinansowanie całości kosztu takiej instalacji w formie częściowo bezzwrotnej dotacji, a częściowo pożyczki na preferencyjnych warunkach. Program działa tak, że najwyższe wsparcie finansowe, tj. aż 90% bezzwrotnej dotacji na zakup, montaż solarów mogą otrzymać wnioskodawcy o najniższych dochodach miesięcznych na członka rodziny (600 – 800 zł), a na pokrycie pozostałych 10% kosztu takiej inwestycji pożyczkę. Osoby zamożniejsze w zależności od miesięcznego dochodu na członka rodziny mogą liczyć na wysokie pożyczki i nieco mniejsze kwoty bezzwrotnej dotacji (np. 30 – 50%). Procedura aplikacji jest prosta, zainteresowani takim wsparciem muszą złożyć wniosek do właściwego dla danego województwa oddziału Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. We wniosku podaje się dane wnioskodawcy, członków jego rodziny, ich dochody, planowane wydatki na instalację. Jako załączniki do wniosku należy dołączyć dokumenty, potwierdzające rzeczywiste dochody członków rodziny, np. zaświadczenia z Urzędu Skarbowego, Urzędu Gminy (o posiadanych ha przeliczeniowych gruntów), czy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Następnie taki wniosek jest weryfikowany przez przedstawiciela Funduszu, gdy zostanie zaakceptowany, dochodzi do podpisania umowy (inwestor – przedstawiciel funduszu), a także inwestor składa wniosek z podaniem konta bankowego o wykonanie płatności. Ta zwykle będzie trafiać do niego w transzach. Po sfinalizowaniu prac montażowych inwestor zawiadamia Fundusz, a dedykowany inspektor przeprowadza czynności sprawdzające w terenie. Celem kontroli jest stwierdzenie, czy doszło do montażu, czy jest to zgodne ze składanymi wnioskami, oświadczeniami w siedzibie Funduszu. Etapem końcowym jest dokonanie rozliczenia umowy wsparcia i zakończenie procedury. Program Czyste Powietrze jest więc bardzo przydatny w zakresie pozyskania wsparcia finansowego na wykonanie prac termomodernizacyjnych, czy samego montażu solarów. Program Czyste Powietrze cechują przejrzyste zasady i przyjazność dla beneficjentów.
Jakie panele fotowoltaiczne wybrać (2018- 2019 – przegląd oferty)
Po ustaleniu sposobu finansowania instalacji fotowoltaicznych (środki własne, wystąpienie o wsparcie z programu), inwestorzy zadają sobie dalsze pytania: jakie panele fotowoltaiczne wybrać? Wbrew pozorom jest to trudna decyzja, bo rynkowa oferta uwzględnia różne, równie atrakcyjne ogniwa fotowoltaiczne. Branża fotowoltaiki cały czas się rozwija, na rynek wkraczają i umacniają swoją pozycję nowi producenci.
Inwestorzy, aby wybrać ogniwa fotowoltaiczne, muszą pierwsze zdecydować, co będzie dla nich kryterium wyboru. Co to oznacza? Z dostępnych na rynku paneli można stworzyć dwa zestawienia. W jednym znajdą się modele paneli tanie, w drugiej modele paneli drogie, ale o licznych innowacjach, doskonałych parametrach.
Jeśli więc inwestor chce wydać mało, to zakupi panele o stosunkowo krótkiej żywotności (do 15 lat), średniej sprawności (na poziomie 15-18%), podniesionym ubytku zużycia (4-5%). To przełoży się na niższą cenę paneli, np. 500 zł za sztukę. Tutaj jednak inwestor zaoszczędzi na zakupie, ale nabędzie panele gorszej jakości, o krótszym okresie działania.
Dla inwestorów zamożniejszych, ceniących sobie jakość, trwałość instalacji fotowoltaicznej, lepszym rozwiązaniem będą panele od liderów jakości, np. Panasonic, LG. Tych producentów wyróżnia nowoczesna fotowoltaika. Cena paneli jest u nich podwyższona w stosunku do konkurentów, ale nabywcy otrzymują bardzo sprawne panele (20%), o długim okresie użytkowania (powyżej 25 lat), małych stratach (1%).
Nie ma idealnej metody wyboru instalacji fotowoltaicznej. Wszystko zależy od tego, jakie ma indywidualne oczekiwania inwestor, ile chce na to przeznaczyć. Eksperci ds. paneli, przedstawiciele firm, oferujących je, są zdania, że lepiej wydać na ich zakup więcej. Dzięki temu można dłużej się cieszyć poprawą parametrów cieplnych domu, panele są wydajne, a montaż bezproblemowy.
Ile paneli fotowoltaicznych dla domu? Ile paneli fotowoltaicznych na 1 kw?
Jednoznaczna odpowiedź na to pytanie nie jest możliwa. Wybór paneli jest trudny, zawsze zdeterminowany indywidualnymi cechami nieruchomości, jej położeniem, nasłonecznieniem. Na to ma jednak wpływ kilka kwestii. Po pierwsze, jaka jest powierzchnia budynku, na którym ma być przeprowadzony montaż paneli, a po drugie, jakie jest zapotrzebowanie budynku na energię, jakie jest nasłonecznienie terenu, czy pada często na powierzchnię dachu cień. Niestety, w terenie mało nasłonecznionym, niekorzystnym, inwestor musi zwykle montować więcej paneli na dachu w porównaniu do tożsamej wielkości dachu, na domu mocno nasłonecznionym, gdzie rzadko pada cień.
Generalna jednak zasada jest taka, że najpierw trzeba policzyć roczne zużycie energii elektrycznej w budynku, a potem powiększyć instalację o średnio 15 % – 20% (równowartość kosztu przechowywania energii w sieci). Gdy pojawiają się jakiekolwiek wątpliwości w tym zakresie, warto wybrać falownik o możliwe dużej mocy. Do takiego falownika łatwiej jest potem dokładać kolejne panele, ogniwa.
Zatem przykładowo w domu jednorodzinnym standardowa instalacja ma moc do 4 kWp. Panele na dachu takich domów zajmują około 27 m 2 powierzchni. Jeśli panele słoneczne mają dostarczać ciepłą wodę i ciepło do ogrzewania, to instalacja fotowoltaiczna powinna mieć moc w granicach 5-6 kWp. Średni koszt instalacji z mocą 1kWP wynosi 4000 zł, taka więc instalacja 5-6 kWP będzie kosztować w granicach 20- 24 000 zł.
Podstawowe zasady montażu instalacji fotowoltaicznych
Te zasady wskazują, gdzie, kiedy, jak należy dokonywać montażu instalacji fotowoltaicznej. Po pierwsze należy zwracać uwagę na miejsca niekorzystne pod względem nasłonecznienia, czy miejsca, gdzie inne budynki, drzewa blokują pełny dopływ promieni słonecznych na powierzchnię dachu. Jak to rozumieć? Przykładowo, jeśli panele słoneczne będą znajdować się na dachu obok ogrodu z drzewami, warto tak ułożyć panele, aby padający cień drzew nie kolidował z ich parametrami ergonomicznymi. Niestety nawet małe zaciemnienie przez drzewa, słupy, inne elementy mogą ograniczać wydajną pracę paneli.
Po drugie ogniwa fotowoltaiczne są wrażliwe na niekorzystne działanie czynników atmosferycznych. Innymi więc słowy należy unikać montażu paneli w miejscach, gdzie wieją silne wiatry. A jeśli to się nie uda, dokonując montażu paneli, trzeba zadbać i ich solidne osadzenie, przymocowanie do dachu.
Po trzecie ważny jest również kąt nachylenia paneli. Montaż paneli nie powinien być zrealizowany w całkowitym poziomie. To niepotrzebnie powoduje osadzanie brudu na ich powierzchni, który zaburza ich właściwe funkcjonowanie.
Po czwarte montaż jest etapem, podczas którego trzeba też zapobiegać przegrzewaniu paneli. Co to oznacza? Ogniwa fotowoltaiczne w panelach muszą się znajdować w takim miejscu, na dachu, gdzie będą miały zapewniony płynny przepływ powietrza ze wszystkich stron.
Po piąte należy także zadbać, aby instalacje fotowoltaiczne były zabezpieczone na wypadek burz, odgromione.
Montaż paneli fotowoltaicznych – krok po kroku
Znając zasady montażu ogniw fotowoltaicznych i całych zestawów z nimi związanych, warto prześledzić prawidłowy przebieg takiego montażu.
Instalacje fotowoltaiczne powinny znajdować się we właściwym miejscu. Jego wybór rozpoczyna realizację czynności, składających się na montaż. Warto zadbać, aby to było miejsce, w którym elementy zestawów fotowoltaicznych będą miały ciągły dopływ promieni słonecznych. To jest kluczowe dla prawidłowego działania ogniw fotowoltaicznych. Ten montaż nie musi być prowadzony na dachu budynku, może być na pagórku obok domu, czy nawet na tarasie widokowym, ścianie budynku.
Drugim etapem jest wybór paneli fotowoltaicznych. W tym zakresie inwestor musi analizować oferty (zarówno oferty paneli, jak i oferty firm dokonujących montażu). Po wyborze paneli o odpowiednich parametrach (moc, wydajność, żywotność), trzeba sfinalizować ich zakup. Kolejno podpisać umowę z firmą, która przeprowadzi montaż paneli fotowoltaicznych. Warto poszukać przynajmniej kilku dobrych firm, porównać ich oferty, zasięgnąć opinii na forach, czy portalach opiniotwórczych. Czasami nawet komentarze na firmowym profilu firmy na Facebook od dotychczasowych Klientów mogą pomóc w wyborze tej idealnej. Dobrze działa również system rekomendacji, a więc zaangażowanie do montażu solarów firmy, która montowała je np. u rodziny, znajomych, sąsiadów i byli zadowoleni z jej pracy. To często najbardziej wiarygodne źródło informacji. Na tym etapie warto zadbać, czy umowa o współpracę jest kompletna, zawiera komplet wymaganych danych osobowych stron, czy ma niezbędne informacje o prawach, obowiązkach zleceniodawcy oraz przystępującego do wykonania usługi. Ten etap budzi wiele emocji. Inwestorzy często nie chcą podawać swoich danych osobowych wykonawcy do przygotowania umowy. Te jednak obawy zwykle są niepotrzebne. W każdej umowie, w tym montażu paneli fotowoltaicznych, strony muszą jasno podać komplet swoich danych osobowych, pozwalających na jasne ustalenie, kto jest stroną zamawiającą, a kto wykonującą. Gdy to udaje się sfinalizować, następuje etap właściwego montażu paneli fotowoltaicznych.
Właściwy montaż rozpoczyna czynność umiejscowienia stelaża, paneli fotowoltaicznych, falownika. Gdy te konstrukcje zostaną odpowiednio osadzone, rozpoczyna się tzw. testowanie. Jest to przeprowadzenie pomiarów elektrycznych, celem potwierdzenia, że urządzenia odpowiednio zamontowano i sprawnie działają (właściwa moc, sprawność, wydajność). Te testy zwykle uwzględnia standardowa cena usługi montażu. Pozytywne wyniki tych czynności testujących oznaczają zakończenie montażu ogniw fotowoltaicznych.
Podsumowując, należy stwierdzić, że na polskim rynku coraz powszechniejsza staje się z dnia na dzień fotowoltaika. Ceny co prawda paneli są różne, ale oferta jest tak bogata, że każdy inwestor znajdzie coś dla siebie. Fotowoltaika wg prognoz to jedna z szybciej rozwijających się, innowacyjnych dziedzin działalności człowieka. Nowoczesne panele to główny produkt fotowoltaiki, dalej jednak pojawiają się zapowiedzi wprowadzenia na rynek przełomowych ogniw, czy paneli. To sprawia, że może już za 5-10 lat w obrocie, jako wytwór fotowoltaiki, znajdą się panele o wydajności powyżej 40- 50 lat, czy zerowych stratach, czy sprawności powyżej 25%. Cały czas prowadzone są prace badawcze, projektowe w zakresie poprawy wydajności pracy paneli także w terenie o słabym nasłonecznieniu. Montaż solarów zawsze budzi wiele emocji. Należy do tego podejść z rozwagą, wybrać ekipy monterów o dobrych opiniach rynkowych, czy polecane przez znajomych. Warto mieć podpisaną z firmą umowę, jasno precyzującą zasady współpracy, prawa i obowiązki stron, zasady rozliczenia, czy reklamowania źle wykonanej pracy. Jeśli umowa montażu będzie kompletna, inwestorzy nie muszą się martwić o swoje prawa.
