Instalacja fotowoltaiczna jest połączeniem paneli fotowoltaicznych z innymi urządzeniami i elementami, co umożliwia pozyskiwanie energii elektrycznej za pomocą światła słonecznego. Jest to system całoroczny, dzięki czemu energia wytwarzana jest nie tylko latem, ale również w mroźne zimy. W związku z wieloma czynnikami, zapotrzebowanie na energię elektryczną w naszych gospodarstwach domowych nie jest stałe. Stojąc przed wyborem instalacji, jaką chcielibyśmy zamontować mamy dwie alternatywne opcje. Pośród instalacji fotowoltaicznych wymienia się przede wszystkim dwa systemy. Składają się na nie zintegrowane z całą siecią elektryczną instalacje on-grid oraz instalacje off-grid, które pracują na sieć wydzieloną. Oznacza to, że nie są one podłączone do sieci energetycznej.

Podstawowe informacje o systemach

Systemy on-grid wybierane są najczęściej przez właścicieli domów, podłączonych do sieci energetycznej. Na system taki składają się panele fotowoltaiczne, inwerter (falownik), którego zadaniem jest zmiana prądu stałego w zmienny o mocy 230 V i częstotliwości 50Hz, licznik produkcji prądu oraz jego zużycia i przyłączenie do sieci. Instalacja on-grid umożliwia zatem bieżące wykorzystanie energii elektrycznej, produkowanej przy pomocy ogniw fotowoltaicznych. Nadwyżki wyprodukowanej energii odsprzedawane są do sieci. Warto korzystać z możliwości sprzedaży nadprogramowo wytworzonej energii. Nie jest do tego wymagane posiadanie własnej działalności gospodarczej, czy koncesji, a dzięki temu przyczynić się można do zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii (dodatkowa ilość energii niejako przy okazji). Sprzedaż nadwyżek energii jest możliwa dzięki zapisom Ustawy Prawo energetyczne oraz Ustawy o odnawialnych źródłach energii. Jeżeli instalacja ze względów, chociażby pogodowych nie wytwarza prądu, energię elektryczną odebrać można wówczas z zakładu energetycznego.

Niestety jednak trzeba rozważyć również wady systemu on-grid. Jedną z nich jest uzależnienie od sieci elektrycznej. W przypadku awarii sieci, nasza nieruchomość również zostanie odcięta od dostaw prądu.

System off grid, nazywany systemem wyspowym, montowany jest z reguły w domkach letniskowych, albo przez osoby pragnące uniezależnić się od dostaw zewnętrznych dystrybutorów sieci energetycznej. Instalacje te nie są podłączone do sieci, zatem w tym przypadku nie istnieje możliwość odsprzedania nadwyżek prądu. W systemie tym energia gromadzona jest w akumulatorach, które są niezbędnym elementem składowym instalacji. Aby zminimalizować starty prądu oraz zapobiec szybkiemu niszczeniu się akumulatorów, dokupić należy właściwy regulator ładowania. Akumulatory bardzo szybko się zużywają. Należy je wymieniać średnio co 10 000 cyklów, co daje maksymalnie 7-8 lat użytkowania.

Obecność akumulatorów w instalacji pozwala jednak na magazynowanie nadwyżek energii, wytworzonej przez instalację na potrzeby własne. Ma to miejsce dzięki zastosowaniu właściwości odwracalnych reakcji chemicznych, zachodzących w elektrolicie. Pokrótce można wyjaśnić to zjawisko jako zmianę energii elektrycznej w chemiczną, która następnie w dowolnym momencie może z powrotem się przekształcić. W ten sposób właściciel uniezależnia się od zakładu energetycznego i jego dostaw prądu. Sprawdza się to w szczególności w przypadkach awarii sieci lub w sytuacjach, gdy obiekt nie ma do niej dostęu albo dostęp ten jest znacznie utrudniony.

Z reguły taka instalacja nie generuje mocy wystarczającej do zapewnienia całemu gospodarstwu domowemu pełnej energetycznej samowystarczalności, ale sprawdzić może się w niedużych, odizolowanych obiektach. System ten jest stosowany nie tylko przez indywidualnych konsumentów w domkach letniskowych, ale i w przypadku sygnalizacji świetlnych czy systemów pomiaru prędkości na drogach.

Wybierając instalację należy wziąć pod uwagę koszt. Akumulatory, wytwarzane za pomocą specjalnych technologii, mających zapewnić im niezbędną wytrzymałość znacząco windują cenę całej instalacji. Koszt urządzenia może sięgać nawet kilku tysięcy złotych. System ten wymaga dodatkowo specjalnego zaprojektowania, przy czym niezwykle istotna jest moc urządzeń składających się na dany system. Pod uwagę bierze się również czas ich pracy bieżącej oraz szacuje się, jak długo energia elektryczna czerpana będzie z samych akumulatorów. Biorąc pod uwagę wszystkie wyżej wymienione czynniki, dobiera się wielkość i ilość akumulatorów, a także moc inwertera.

Wybierając właściwą sobie instalację, należy rozważyć, co stanie się w momencie, gdy ulegnie ona jakiejkolwiek usterce. Uzależnienie się od instalacji fotowoltaicznej, nie dywersyfikując dostaw, może w przypadku awarii na dłuższy czas pozbawić nas prądu. Niemniej jednak system ten jest bardzo cenny w przypadku zamieszkiwania na obszarze, w którym często zdarzają się przerwy w dostawach prądu.

Wybór dostosowanej do naszych indywidualnych potrzeb instalacji fotowoltaicznej, którą chcielibyśmy zainstalować we własnym domu, nie jest zupełnie oczywisty. Pod uwagę trzeba wziąć wszystkie informacje o urządzeniach, które łącznie dają pełen obraz zysków i strat wynikających z cech charakteryzujących daną instalację. Dopiero na tej podstawie można właściwie ocenić własne preferencje. W przypadku braku problemów z dostępem do zakładu energetycznego rozsądniej jest wybrać instalację on-grid, czerpiąc korzyści ze sprzedaży nadmiaru wyprodukowanej energii i tańszego kosztu całej instalacji. Chcąc jednak całkowicie uniezależnić się od zewnętrznych dostaw prądu wybrać należy drugi typ systemu. Na montaż paneli można uzyskać także dotację. Wystarczy tylko uzupełnić wniosek, zawierający kilka danych osobowych, dane o dochodach, kosztorysie nabywanych paneli i skierować go do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.