Zastanawiasz się nad działaniem fotowoltaiki i wydajnością tego ekologicznego systemu dla gospodarstw domowych? Dobrze trafiłeś! Dowiedz się, jak działa instalacja fotowoltaiczna i jaką musi mieć moc, by z powodzeniem zaopatrzyć w energię elektryczną dom dokładnie taki jak Twój!

Ile kosztuje fotowoltaika?

Za wciąż stosunkowo niską popularnością instalacji fotowoltaicznych w Polsce nie stoją wady funkcjonowania systemów tego typu, a koszt związany z rozpoczęciem korzystania z fotowoltaiki. Koszt niezależnych systemów fotowoltaicznych sięga kilkudziesięciu tysięcy złotych. Jeżeli chcesz, by moduły samodzielnie zaopatrywały w prąd Twój dom i nie planujesz przyłączenia instalacji do sieci, to cena za przedsięwzięcie sięgnie co najmniej 30 tysięcy.

Tańszą propozycją są tak zwane mikroinstalacje, które są mocno promowane od czasu wejścia w życie programu Mój Prąd, który jest swego rodzaju wsparciem dla prosumentów odnawialnych źródeł energii. Mikroinstalacja jest systemem o słabszej mocy, dlatego podstawowym wymogiem jest podłączenie jej do sieci elektroenergetycznej. Nie jest to więc w pełni niezależny system, ponieważ w przypadku słabego dostępu do energii słonecznej, co zimą może mieć miejsce często, prąd czerpany jest z sieci. W tym wypadku rachunki za prąd nadal przychodzą, ale oczywiście są znacznie niższe. Dodatkowo sieć magazynuje nadwyżki energii elektrycznej z naszej instalacji, z których możemy nieodpłatnie czerpać. Nasze korzystanie z prądu będzie płatne, dopiero gdy energia zmagazynowana również się wyczerpie. W przypadku instalacji tego typu całkowity koszt może zmieścić się w 10, maksymalnie 15 tysiącach. To naprawdę duża różnica w cenie między mikroinstalacją a niezależną fotowoltaiką.

Wszelki koszt pozwalają ograniczyć różnego rodzaju dofinansowania ze strony państwa. Między innymi wyżej wymieniony Mój Prąd, czy program Czyste Powietrze. Od niedawna można także odliczyć poniesione wydatki od podatku dochodowego. Kolejną dobrą informacją jest fakt, że fotowoltaika z roku na rok tanieje. Producenci wykorzystują coraz nowsze i tańsze metody pozyskiwania surowców, co pozytywnie wpływa na ostateczny koszt instalacji fotowoltaicznych. Obecnie przeciętny okres zwrotu poniesionych wydatków wynosi 10 lat. Jeżeli korzysta się z dofinansowania, okres zwrotu zostaje skrócony do mniej więcej 6-7 lat. Czas ten wraz z niższymi cenami stale maleje. Znajomość rynku również pozwala znacznie ograniczyć poniesiony koszt. Trzeba jednak świadomie szukać oszczędności w przypadku fotowoltaiki, o czym powiemy sobie za chwilę.

Działanie fotowoltaiki

Koszta związane z instalacją fotowoltaiczną stają się jasne, kiedy zrozumiemy, jak działa cały system i co jest potrzebne, żeby budowa instalacji fotowoltaicznej miała sens. Instalacja fotowoltaiczna opiera swoje działanie na energii słonecznej, którą przetwarza w prąd. Proces ten umożliwiają panele fotowoltaiczne, które wyposażone są w tak zwane ogniwa fotowoltaiczne. Są dwa rodzaje ogniw: monokrystaliczne i polikrystaliczne. Te pierwsze tworzą bardziej wydajne moduły, są przy tym jednak znacznie droższe. Polikrystaliczne moduły również dają sobie radę, a w praktyce wszelkie różnice nie przyczyniają się do strat. Z tego względu polikrystaliczne moduły należą do bardzo popularnych rozwiązań w fotowoltaice.

Panele fotowoltaiczne zawdzięczają swoje właściwości zawartości krzemu. Krzem jest bardzo drogi w procesie produkcji. Ze względu na swoje możliwości absorbowania światła słonecznego i przewodzenia prądu dotychczas był on jedynym pierwiastkiem wykorzystywanym w budowie paneli fotowoltaicznych. Coraz częściej krzem zastępowany jest perowskitami, które są przewodnikiem znacznie tańszym. Na rozpowszechnienie takiej wersji paneli słonecznych przyjdzie nam jednak jeszcze trochę poczekać. Wróćmy teraz do energii elektrycznej. Prąd wytwarzany jest w wyniku różnicy potencjałów. Powstały w ten sposób prąd stały przechodzi przez inwerter fotowoltaiczny, który przekształca prąd stały w prąd zmienny. Moc, która zasila urządzenia znajdujące się w domu, musi mieć właściwości energii zmiennej. W przeciwnym razie większość z urządzeń w domu zostałaby uszkodzona. Inwerter jest drugim, po panelach fotowoltaicznych, elementem instalacji, który należy do najdroższych. To właśnie te dwa materiały najbardziej wpływają na wysoki koszt, jakim cechuje się cała instalacja fotowoltaiczna.

Fotowoltaika jest montowana z reguły na dachu, ponieważ tam najłatwiej o stały dostęp słońca. Na moc instalacji wpływ ma wiele czynników, na przykład kąt nachylenia dachu, a także rodzaj dachu, który znajduje się na posiadanym przez nas budynku. Fotowoltaika nie może również być osłonięta przez inne budynki lub drzewa, ponieważ wszystkie te czynniki osłabiają wydajność paneli fotowoltaicznych. W przypadku instalacji o mocy ponad 10 kW wystarczającej do niezależnej pracy, nawet gorsza pogoda nie sprawia, że moc instalacji spada do zera.

Jakie panele fotowoltaiczne wybrać?

Oferta paneli fotowoltaicznych stale się powiększa i nietrudno znaleźć zaufanego producenta, który zapewni nam nie tylko dobre panele fotowoltaiczne, ale również korzystną gwarancję, która w przypadku tak dużej inwestycji jest bardzo ważna. Jakie panele do instalacji fotowoltaicznej wybrać?

  • Kluczowa dla mocy instalacji jest wydajność paneli słonecznych. Im większa moc instalacji, tym mniejsza powierzchnia potrzebna do wystarczającej wydajności instalacji fotowoltaicznej, która jest w stanie wyprodukować wystarczającą ilość kWh energii dla domu.
  • Pod uwagę bierze się również moc szczytową (P max) paneli słonecznych. W praktyce jest to wskaźnik, który ukazuje najwyższy wynik absorpcji promieni słonecznych w warunkach laboratoryjnych. W praktyce moc szczytowa instalacji fotowoltaicznej nigdy nie będzie tak wysoka, chociaż panele fotowoltaiczne są coraz efektywniejsze.
  • Odporność paneli na warunki pogodowe to kolejny ważny element. Wraz ze wzrostem temperatury paneli maleje ich wydajność, o czym mówi się rzadko. Ludzie nieposiadający tej wiedzy wyobrażają sobie, że czerpanie energii słonecznej latem jest nieograniczone. Tymczasem bardzo wysokie temperatury również niekorzystnie wpływają na działanie instalacji fotowoltaicznej.

Panele różnią się parametrami, jednak ich jakość jest z reguły podobna. Jedynie te materiały o bardzo niskich cenach powinny wzbudzać podejrzenia, że coś jest z nimi nie tak. Trzeba mieć na uwadze nie cenę i wrażenia wizualne, a szczegółowe parametry, ponieważ to właśnie one wpłyną na moc instalacji, którą zamontujemy na dachu własnego domu. Równie dużą uwagę należy przywiązywać do inwertera, który zajmuje się przetwarzaniem mocy instalacji. Warto wybierać te, które mają uznanie i renomę wśród osób zajmujących się fotowoltaiką, ponieważ nasze umiejętności i wiedza mogą nie wystarczyć dla pewnego wyboru.

Ile paneli fotowoltaicznych dla domu jednorodzinnego?

Każda instalacja fotowoltaiczna wymaga indywidualnego podejścia. Dlatego nie znajdziesz informacji o potrzebnej ilości materiałów w przypadku instalacji fotowoltaicznej dla Twojego dachu. Do dokładnego obliczenia potrzebnych elementów należy zatrudnić specjalistę, jednak warto również samemu orientować się w obliczeniach, by z łatwością móc sprawdzić i zakwestionować każdą ewentualną pomyłkę. Do określenia ilości paneli potrzebnych dla Twojego dachu musisz znać:

  • Zużycie energii elektrycznej w Twoim domu. Zwykle wyliczenia wykonuje się w skali miesiąca, o czym więcej powiemy sobie w akapicie niżej.
  • Duże znaczenie ma również kąt nachylenia i rodzaj dachu. Nie sposób nie wspomnieć również o powierzchni.

Na początek warto określić powierzchnię posiadanego dachu. Załóżmy, że jest to powierzchnia wynosząca 28 m2. Następnym krokiem jest poznanie wymiarów modułów, z których będzie składała się Twoja instalacja. Najczęściej podawana wielkość sięga 1,65 m2 i opisuje ona wielkość 1 panelu dla instalacji fotowoltaicznej. Proste działanie pozwoli Ci podać przybliżoną wartość ilości paneli, jakie zmieszczą się na powierzchni dachu Twojego domu.

28 : 1,65 = 16,96

Otrzymany wynik, zgodnie z przeniesieniem matematyki na rzeczywistość, należy zaokrąglić w dół. Paneli słonecznych nie da się przyciąć jak płytek do kuchni, dlatego na podstawie powyższego wyniku masz pewność, że Twój dach pomieści 16 paneli, które będą generowały energię elektryczną dla domu. Natomiast, jaka moc paneli jest Ci potrzebna dla zapewnienia energii elektrycznej dla domu, to już kwestia dla innego rachunku.

Kolejne nasze założenie dotyczy średniej mocy generowanej przez 1 panel fotowoltaiczny. Przyjmijmy, że jest on w stanie wytworzyć 265 W energii.

16 x 0,265 (W trzeba zamienić na kW, czyli podzielić przez 1000) = 4,24

Powyższy rachunek oznacza, że instalacja na naszym dachu jest w stanie teoretycznie dostarczyć nam 4,24 kW mocy.

Ile paneli fotowoltaicznych na 1 kW?

Mając przykład obliczeń z poprzedniego akapitu, nietrudno jest policzyć, ile paneli potrzeba do uzyskania 1 kW mocy. Skoro 1 panel daje 0,265 kW, to dla instalacji o mocy 1 kW będziemy potrzebowali 5 paneli fotowoltaicznych. Nie to jest jednak najistotniejsze, ponieważ panele fotowoltaiczne, o czym mówiliśmy wcześniej, mają różne poziomy wydajności. Może wyjść zatem tak, że na 1 kW będziemy potrzebować 6 lub 7 paneli. Raczej rzadko zdarza się, by wydajność paneli była na tyle duża, żeby instalacja zawierała minimalną ilość paneli i nie miała przy tym zawrotnej ceny.

Najważniejsze w obliczeniach, które mają dać Ci zarys ewentualnych kosztów, jest dopasowanie wydajności i wielkości, jaką będzie miała instalacja, do ilości energii, którą zużywasz w domu. Wiedzę na ten temat da Ci licznik energii znajdujący się w Twoim domu. Roczne obliczenie zapotrzebowania na energię elektryczną nie sprawi Ci większego kłopotu, czego nie można powiedzieć o dalszej części niezbędnych obliczeń. Do rachunku mającego zmierzyć moc, jaką będzie miała nasza instalacja, potrzebne jest również uwzględnienie opustu. Opust to podatek, który został ustalony przez Urząd Regulacji Energetyki. Z tego powodu Twoja instalacja musi wynosić moc większą, niż wynosi zapotrzebowanie na prąd w Twoim domu. Fotowoltaika musi być na tyle wydajna, by zapewnić prąd w Twoim domu, a przy tym oddać należną część pozyskanej energii do sieci elektroenergetycznej. Nie brzmi to zbyt prosto, ale rachunek matematyczny pozwoli lepiej zorientować się w tej sytuacji. Zanim przejdziemy do rachunku, jeszcze mała definicja.

Na początku musimy wyjaśnić sobie, czym jest kWh, czyli kilowatogodzina. Warto wiedzieć, że 1 kWh odpowiada ilości prądu, jaką zużywa urządzenie o mocy 1 kW przez godzinę. Do tej wiedzy możemy dołożyć podatek od URE, który ma dwie wartości. Dla instalacji o mocy nieprzekraczającej 10 kW z każdego 1 kWh płynącego do sieci, na nasz użytek zostaje 0,8 kWh. Jeżeli zdecydujemy się na korzystanie z instalacji, która wytwarza więcej energii, opłata zwiększa się i za każde kWh w udziale przypada nam 0,7 kWh.

Poszczególne zasady obliczeń nie jest ciężko opanować, zwłaszcza że do pomocy mamy naprawdę sporą ilość kalkulatorów online, które z łatwością obliczą wymagane wartości. Trzeba jednak przyznać, że obliczenia są złożone, a w całość trzeba powiązać wiele mniejszych wyników. O pomyłkę w tym zakresie jest prosto niemal tak, jak kiedyś o błąd na sprawdzianie z matematyki. Niby wszystkie wyniki wychodzą piękne, ale na koniec okazuje się, że jednak prawie żaden nie był prawidłowy. W przypadku fotowoltaiki jednak nie grozi nam zła ocena, a zupełnie niewydajna instalacja za duże pieniądze. Warto zatem skorzystać z ofert osób, które zajmują się tego typu rachunkami na co dzień. Dzięki temu niwelujemy ryzyko błędu i otrzymujemy gotowe wytyczne:

  • Ile energii elektrycznej potrzebuje nasz dom jednorodzinny?
  • Ile paneli fotowoltaicznych, o jakiej mocy potrzebujemy, by instalacja była w stanie zaopatrzyć w prąd wszystkie urządzenia w domu?
  • Czy powierzchnia, jaką stanowi dach jest odpowiednia dla wymaganej instalacji fotowoltaicznej?

Ciekawą kwestią jest również opłacalność paneli słonecznych. Odnawialne źródło energii, jakim jest fotowoltaika, jest najbardziej opłacalne dla tych domów, które zużywają duże ilości prądu i szukają alternatywy dla wysokich rachunków za zużytą energię. Po zamontowaniu instalacji oszczędności pojawią się szybko, a cała inwestycja zwróci się po kilku latach. Przez co najmniej kilka do kilkunastu lat będzie można korzystać z instalacji bez zmartwień i dawno zapominając już o poniesionych kosztach na rzecz inwestycji. Inaczej rzecz ma się w przypadku gospodarstwa domowego, w którym na co dzień nie zużywa się dużych ilości prądu. Dotyczy do osób mieszkających samotnie lub posiadających dom jednorodzinny o niewielkiej powierzchni dachowej. W pierwszym wypadku cena instalacji będzie znacznie przewyższała sumę rachunków za prąd z kilkunastu lat. Dla dobra środowiska oczywiście warto zdecydować się na system słoneczny, jednak z punktu widzenia naszego portfela z pewnością nie będzie to działanie na rzecz oszczędności. Tak więc szereg obliczeń to pierwsze, co należy zrobić przed dalszym zgłębianiem wiedzy na temat fotowoltaiki.

Czy fotowoltaika się opłaca?

Trudno się nie pogubić przy konieczności tak precyzyjnych obliczeń, których wymaga instalacja fotowoltaiczna. Niewielki błąd może spowodować spadek wydajności i mocy instalacji, a to są czynniki najważniejsze. Do pełni wydajności potrzebna jest określona moc instalacji, chyba że decydujesz się na montaż mikroinstalacji, która przyczynia się do obniżenia Twoich rachunków, a jednocześnie nie sprawia, że musisz się martwić o pogodę, by mieć wystarczającą ilość energii elektrycznej do zaopatrzenia w prąd swojego domu.

Czy da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy instalacja fotowoltaiczna dla domu jednorodzinnego się opłaca? Da się! Należy skorzystać z wiedzy doświadczonych specjalistów i zdecydować się na zatrudnienie firmy, do której ma się 100% pewności, że prawidłowo zadba o montaż i obliczenia dotyczące instalacji fotowoltaicznej. Odpowiednio dobrana moc instalacji zagwarantuje pełną wydajność i pracę, nad którą nie będziesz musiał czuwać przez co najmniej 25 lat. Z zadowoleniem zauważysz obniżenie Twoich rachunków za energię lub całkowity ich brak. Wzrastające ceny energii elektrycznej nie będą Cię dotyczyć. Dużą wagę przypisuje się do tego, że instalacja fotowoltaiczna zwraca się dopiero po upływie kilku lat. W praktyce jednak od razu zauważysz brak rachunków za prąd. To wydatek, który towarzyszył Ci co dwa miesiące lub co miesiąc. Spłacanie kredytu czy określony wydatek z puli oszczędności na ulepszenie dla domu jednorodzinnego, który należy do Ciebie to zupełnie co innego, jak płacenie rachunków za energię, gdzie największy procent składowy to opłata za przesył.

Instalacja fotowoltaiczna dotacje, które musisz znać!

O dofinansowaniach dla domu jednorodzinnego na fotowoltaikę powiedzieliśmy sobie trochę na początku artykułu. Chociaż o szczegółowe informacje najlepiej pytać w urzędzie swojego miasta, to tutaj napiszemy o Twoich możliwościach dofinansowania instalacji fotowoltaicznej. Dostępne jest wiele możliwości dotacji dla domu, nieco gorzej mają przedsiębiorstwa i firmy, jednak na potrzeby domu instalacja fotowoltaiczna jest dofinansowywana chętnie.

  • Jednym z najświeższych projektów jest program Mój Prąd, który oferuje 5 tysięcy złotych jako pokrycie części kosztów instalacji fotowoltaicznej. Naturalnie jest to kwota dla jednego domu. Całość środków przeznaczonych na ten cel pozwoli wesprzeć około 200 tysięcy chętnych. Czas trwania inwestycji przewidywany jest aż do 2025 roku, a pierwszy nabór wniosków trwa do 20 grudnia tego roku. Dotacji podlegają elementy instalacji fotowoltaicznej, montaż i koszt odbioru fotowoltaiki dla domu. Za potwierdzenie służą opłacone faktury VAT. Nie potrzebujesz ani audytu, ani skomplikowanej dokumentacji. O szczegółach warto się dowiedzieć więcej i reagować szybko, ponieważ w przypadku wyczerpania puli pieniędzy przeznaczonych na ten cel program zakończy się wcześniej.
  • Kolejną możliwością jest również odpisanie poniesionych wydatków od podatku dochodowego. W rozliczeniu rocznym możesz podać wszelkie wydatki dotyczące instalacji fotowoltaicznej. Ponadto możesz robić to w ciągu 3 lat od rozpoczęcia prac. Łączna kwota odpisana od podatku VAT nie może jednak przekraczać 53 tysięcy złotych.
  • Inną formą dofinansowania jest program Czyste Powietrze, który działa na podobnych zasadach, co ulgi wymienione wyżej. Tutaj jednak kwota do uzyskania w ramach dotacji może być większa. Podobnie jest z programem Energia Plus. O wysokie dotacje z powodzeniem można się starać zwłaszcza w małych miastach, gdzie lista chętnych będzie mniejsza.

Wszystkie projekty mają określony czas działania, jednak zaraz za nimi pojawiają się następne dotacje instalacji fotowoltaicznej. To wyjątkowa szansa dla każdego właściciela domu, by za sprawą mocno ograniczonych kosztów podjąć inwestycję, która niesie ze sobą wiele korzyści. Przeciętny limit sięga instalacji o mocy 10 kW, a pułap początkowy mierzy 2 kW.

Mamy nadzieję, że instalacja fotowoltaiczna nie ma już przed Tobą żadnych tajemnic. Chociaż cena i stosunkowo długi czas zwrotu budzą pewne wątpliwości co do opłacalności całego przedsięwzięcia, to warto mieć na uwadze szereg dotacji i zmiany, jakie dotyczą nie tylko środowiska oraz polityki środowiskowej, ale również cen energii. Jeśli chcesz mieć dom nowoczesny, o większej wartości, i jeśli zależy Ci przy tym na dobru i komforcie swoim i swoich bliskich, to fotowoltaika jest inwestycją, którą musisz rozważyć.